13 آبان که در تقویم به عنوان روز« دانش آموز» نامگذاری شده درحقیقت سه واقعه مهم را در تاریخ معاصر ایران در شناسنامه‌ی گاهشمار خود به ثبت رسانده است.
گرامیداشت یاد دانش‌آموزان شهید، تبعید امام به ترکیه و تسخیر سفارت آمریکا معروف به لانه‌ی جاسوسی سه رویدادی هستند که در دوره‌های مختلف رخ داده‌اند. اتفاقات مذکور که هرکدام اثر مهمی در فراهم نمودن زمینه‌ی پیروزی انقلاب اسلامی داشته‌اند، سبب شده است این روز در تاریخ وقایع ایران، به عنوان روزی خاطره‌ساز در یاد ایرانیان زنده بماند.
به لحاظ تقدم زمانی وقوع رخداد، تبعید امام خمینی(ره) در 13 آبان سال 1343 در اولویت اول می‌باشد که شعار مبارزه با استکبار جهانی را به خود اختصاص داده است. درپی پیشنهاد لایحه‌ی وطن‌فروشانه‌ی کاپیتولاسیون(حق قضاوت کنسولی به معنی مستثنی و مصون کردن اتباع بیگانه ازشمول قوانین قضایی کشور) توسط محمد رضا پهلوی و تصویب آن در مجلس، امام(ره) در 4 آبان43 در نطقی تاریخی به رسوایی این اقدام ننگین پرداختند. در شب 13 آبان 1343، صدها مأمور رژیم شاه به منزل امام در قم حمله‌ور شدند و ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند و سپس با یک هواپیمای نظامی ایشان را به ترکیه تبعید کردند. این جلای اجباری وطن شروع هجرت صبورانه‌ی 14 ساله‌ا‌ی بود که پیروزی انقلاب اسلامی را به ثمر رساند.
دومین واقعه، اعتراض و همراهی دانش‌آموزان با دانشجویان در 13 آبان 1357در دانشگاه تهران بود و نام روز دانش‌آموز را ماندگار کرد. انقلاب اسلامی به ایّام سرنوشت‌ساز خود نزدیک می‌شد. صبح روز 13 آبان 1357، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، برای ایفا کردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی،در زمین چمن دانشگاه تهران تجمع کردند تا همرا ه با دانشجویان اعتراض خود را نسبت مشکلات موجود اعلام کنند. فریاد الله‌اکبر جمعیت و جوانان مأموران مسلح را مضطرب نمود. سرانجام نظامیان برای پراکنده کردن جمعیت پرخروش حاضر در ساعت 11 صبح اقدام به شلیک چند گلوله گاز اشک‌آور در بین اعتراض‌کنندگان کردند. اما جمعیت مصمم‌تر به اعتراض ادامه داد. با وخیم‌تر شدن اوضاع، تیراندازی آغاز شد. در این درگیری 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند. امام (ره) با اشاره به این حرکت انقلابی فرمودند: " ما شعار مرگ بر آمریکا را در عمل جوانان پرشور و قهرمان و مسلمان در تسخیر لانه فساد و جاسوسی آمریکا تماشا کرده‌ایم ".
آخرین واقعه‌ی این روز، اشغال سفارت آمریکا در تهران که به تسخیر لانه جاسوسی معروف است. در ابتدای انقلاب، دانشجویان دانشگاه‌های تهران، پلی‌تکنیک، صنعتی شریف، شهید بهشتی و ... پیرو خط امام با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و آزادسازی اموال ملّت ایران، تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. آن‌ها راهپیمایی خود را تا سفارت آمریکا ادامه دادند و با بالا رفتن از دیوارهای سفارت، با وجود مقاومت کارکنان سفارت، اقدام به تصرف آن کردند. آمریکایی‌ها بلافاصله مبادرت به نابودی بسیاری از اسناد دخالت‌ها و غارت‌های خود کردند. امام(ره) با صدور پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول خواندند. اقدام دانشجویان، خشم سیاستمداران آمریکایی را شعله‌ور نمود. آن‌ها با واکنشهای تلافی‌جویانه‌ای نظیر ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان، قطع کامل روابط سیاسی، حمله نظامی به ایران و تجاوز به خاک ایران که با شکست مفتضحانه آن‌ها در صحرای طبس خاتمه یافت، محاصره اقتصادی و بلوکه کردن دارای‌ها و اموال ایران و... سعی در جبران اعتبار باطل شده‌ی خود داشتند. گذشت چندین دهه از مبارزات مردم ایران تأیید ناکامی دشمنان به ویژه آمریکا در تضعیف روحیه‌ی اسلام‌خواهی، عزم ملّت در دفاع از خاک پاک وطن و مبارزه برای به زانو درآوردن ظالمان جهان می‌باشد.
مقام معظم رهبری عظمت این روز را چنین توصیف کرده‌اند: " تا ذهن مردم از شعار مرگ بر آمریکا پر است تسلط دوباره آمریکا بر این کشور ممکن نیست . سیزده آبان روز استواری ملت ایران در مقابل ترفند استکبار است " .
گردآوری: بیگلری
منابع:
Report