نهم ذی­‌الحجه که روز عرفه است در حققیت یک فرصت طلایی برای انابه و جبران خطاها با بازگشت به درگاه ربّ سبحان است.

 در سال 1401 شمسی روز عرفه، روز ویژه نیایش و طلب بخشش از محضر پروردگار عالمیان، مصادف با هجدمین روز تیرماه می­‌باشد. اهمیت این روز به خصوص برای حاجیان حاضر در سرزمین عرفات چنان است که می­‌توان آن را یکی از اعیاد مذهبی و محترم نزد مسلمانان دانست.

دعا، کلید کامیابی و رستگاری است. امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) در اهمیت و لزوم نیایش خالصانه نزد معبود علیم رازگشایی می­‌کنند:« بدان که آن کسی که ملکوت و خزاین دنیا و آخرت در دست اوست به تو اجازه داده است تا او را بخوانی و اجابت دعای تو را ضمانت کرده و به تو فرمان داده است که از او بخواهی تا به تو عطا کند و او مهربان و بخشنده است. میان تو و خودش حجابی ننها ده و تو را به آوردن واسطه و میانجی وادار نکرده است سپس کلیدهای خزائن و گنجینه‌هایش را که همان دعا کردن و خواستن از اوست، در اختیار تو نهاده است؛ پس هرگاه تو بخواهی، با دعا کردن درهای گنجینه‌های او را می‌گشایی».

عرفه، را روز نیایش نامیده‌اند و به راستی مناسب‌ترین نامگذاری همین است. حج در میان همه عبادت‌ها، پر رمز و رازترین ارتباطی است که بندگان با آفریدگار خود برقرار می‌کنند و همان‌گونه که در روایات می‌خوانیم: حج است و عرفه(اَلحَجُّ عَرَفَه)! کسانی می‌توانند «این همانی» عرفه و حج را دریابند که در دل جمعیت خروشان، همسان و وارسته از تمام تعلقات، و در آن صحرای محشرگونه توانسته باشند به سان قطره‌ای در دامان اقیانوس‌های بی‌کران، آرام گرفته و شیرینی پیوند با ابدیت را تجربه کرده باشند. اما برکات امروز اختصاصی به آن­‌ها ندارد و خداوند پذیرای همه بندگانی است که به ناخوشی قلب خود آگاه شده­‌اند. بنابراین، عرفه انسان را به خداوند باز می‌گرداند و درهای سعادت و رحمت را به ‌سوی انسان می‌گشاید.

عرفات نام سرزمینی است در 20 کیلومتری مکّه که بر زائران خانه خدا واجب است از ظهر روز نهم ذی­‌الحجّه تا غروب در آنجا بمانند و اگر قبل از غروب از آنجا خارج شوند باید یک شتر کفّاره دهند. واژه عرفات از معرفت به معنای محلّ شناخت است و منزلت این سرزمین و روز عرفه از این جهت است که  در آنجا حضرت آدم و حوا(ع) یکدیگر را شناختند و به گناه خود اعتراف کردند. زمانی که حضرت آدم(ع) به زمین و در مکان مکه فرود آمدند به مدت چهل روز در مکان صفا حاضر شدند و به سجود و گریه پرداختند. جبرئیل بر ایشان نازل شد و علّت گریه را پرسید حضرت آدم(ع) نیز رانده شدن از جوار خداوند و حاضر شدن در زمین را علت گریه مطرح کردند. به این ترتیب بود که جبرئیل دعای عرفه را برای بخشش گناهان به حضرت آدم (ع) تعلیم نمود. همچنین در روایت آمده است که بنا به فرمایش امام صادق و امام باقر(ع) جبرئیل امین در این مکان به حضرت ابراهیم(ع) گفت:" وظایف خود را بشناس و فراگیر" (کافی / ج. 4 / ص. 207).

از معروف‌­ترین اعمال این روز، دعای عرفه به یادگار مانده از امام حسین(ع) است. در منابع تاریخ شیعی آمده است امام حسین(ع) به تازگی از مدینه بیرون آمده بودند و قصد انجام اعمال حج را داشتند. حالا هم به خاطر توقف در عرفات و انجام اعمال آن، در میان حاجی‌ها حضور داشتند. حاکم مدینه- مروان- وقتی نتوانست امام(ع) را برای بیعت با خلیفه راضی کند، تصمیم به قتل حضرت گرفت، اما امام (ع)در مدینه نماندند و همراه اهل بیت(ع) خود، راه مکه را در پیش گرفتند چراکه ادای اعمال حج واجب بود. آنچه که عالمان مشهور مانند محدّث قمی در «مفاتیج الجنان» و شیخ طوسی در «اقبال» و علامه مجلسی در «زادالمعاد» و محدثین دیگر در کتاب­‌های خود درباره مقصد امام(ع) نوشته‌­اند:" بشر و بشیر پسران غالب اسدی روایت کرده‌اند که در عصر روز عرفه در عرفات در خدمت آن حضرت بودیم، پس، از خیمه خود بیرون آمدند، با گروهی از اهل بیت(ع) و فرزندان و شیعیان با نهایت خضوع و خشوع در جانب چپ کوه ایستادند و روی مبارک را به سوی کعبه گردانیدند و دست‌ها را برابر روی خود قرار داده مانند فقیری که چیزی طلب می‌نماید، و شروع کردند به خواندن دعای عرفه: اَللّهُمَّ اِنّى اَرْغَبُإِلَیْکَوَاَشْهَدُ بِالرُّبُوبِیَّةِ لَکَ. مُقِرّاً بِاَنَّکَ رَبّى وَ اِلَیْکَ مَرَدّىاِبْتَدَاْتَنى بِنِعْمَتِکَ قَبْلَ اَنْ اَکُونَ شَیْئاً مَذْکُورا... ".    

  غور در دعای شریف عرفه نشان می­‌دهد که اعتراف به یگانگی خداوند، ستایش خداوند، یاد آوری نعمت­‌های بی‌پایان خداوند، صلوات بر پیامبر و اهل بیت نبوت(ع) و طلب عفو و بخشش بخش­‌های اصلی این دعا هستند.  

گردآوری و تنظیم:بیگلری

منابع:

yun.ir/12Izs4

yun.ir/5kvqf5

yun.ir/byg9r3

yun.ir/kmcuy7