شعار امسال روز جهانی مبارزه با مواد مخدر یعنی 26 ژوئن که مصادف با 5 تیر ماه سال 1401 می­‌باشد، با عنوان« پرداختن به چالش‌های موادمخدر در حوزه سلامت و بحران‌های بشری » بیانگر مشکل‌­آفرینی جدی اعتیاد به مواد مخدر برای بهداشت جامعه در ابعاد مختلف جسمی، روحی و روانی است که  توانایی کار و فرصت­‌های سازندگی را در افراد و اقشار مختلف به ویژه نسل جوان کشور تضعیف و از بین می­‌برد.

معضل اعتیاد به مواد مخدر، بلای خانمان­‌سوزی است که افراد و به تبع آن خانواده و سایر لایه­‌های جمعیت را از ابعاد مختلف گرفتار می­‌سازد. بهداشت روانی فرد معتاد هم‌راستا با صدمات جدی جسمی،به خصوص اختلال در عملکرد مغز، به طور جدی در خطر خواهد بود. از لحاظ جسمانی مهم‌ترین محل تاثیر مواد مخدر بر مغز است. در مغز گیرنده‌­هایی وجود دارد که این مواد بر آن­‌ها اثر سوء و تخریب­‌کننده دارند. از سوی دیگر سلامت روان و سوءمصرف مواد مخدر دو امری هستند که هرگز در کنار هم اتفاق نمی­‌افتند. تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود.

اثر کوتاه مدت مصرف مواد مخدر بر سلامت روان می­‌تواند چیزی شبیه به لذت بردن و شادی آنی باشد. فرد پس از مصرف مواد مخدر برای مدتی کوتاه، احساس عجیب و خوشایندی خواهد داشت؛ اما غافل از اینکه پیامدهای ناخوشایند پایداری مانند 1- اختلال اضطراب با عوارض افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش، تنفس کوتاه و تند 2- روان­‌پریشی و هذیان­‌گویی که با دیدن و شنیدن اشباح همراه است و خطرات بسیاری را برای مصرف­‌کننده و اطرافیان او ایجاد خواهد کرد. 3- اختلال خلقی که منجر به افسردگی، غم­‌زدگی، تحریک­‌پذیری، خستگی، از دست دادن حس لذت، شیدایی، توهمات، رفتارهای تکانشی و هجوم افکار را تجربه خواهد کرد. درصورت ادامه مصرف مواد مخدر در بلند مدت، مشکلات مذکور به مرحله حاد می­‌رسند و باعث بیماری‌های روحی و روانی شدید در مصرف­کننده می­‌شوند.

خانواده پس از فرد مبتلا، بیشترین صدمات را متحمل می‌­شود که بارزترین آن­‌ها نابسامانی و آشفتگی اعضای خانوادگی، مخدوش و محدود شدن روابط خانودگی، عدم تربیت صحیح فرزندان، رفتار خشونت­‌آمیز خانوادگی، تضعیف فرهنگ اجتماعی و اقتصادی، افزایش آمار طلاق و کاهش تمایل به ازدواج می­‌باشد.

با در نظر گرفتن گفته­‌های فوق باید توجه داشته باشیم که تجربه شاید بیش از یک قرن تللاش و تحقیق دانشمندان این حوزه بیانگر این است که برای مبارزه با پدیده شوم مصرف مواد مخدر و درمان معتادان، تلاش نهادهای دولتی و یا سازمان­‌های مردم نهاد به تنهایی و بدون همکاری­‌های دوجانبه نتایج مطلوبی را با هدف پیشگیری از افزایش تعداد مبتلایان ثمر نخواهد داد؛ به بیان واقع‌­بینانه­‌تر، « پیشگیری » از نیازهای اولیه در تحقق روش بسیج و مشارکت همگانی و همسو شدن برنامه­‌های دولت و کمک­‌های سمن­‌ها و نیز آحاد جامعه در مبارزه با مواد مخدر است. آموزش و آگاه‌­سازی نوجوانان، جوانان به ویژه پسران، بانوان و همه اقشار جامعه درباره شناخت اثرات زیان­بار انواع مواد مخدر سنتی و جدید یعنی داروهای روان­گردان از یک سو و همچنین آموزش و تقویت مهارت­‌های صحیح زندگی فردی و جمعی، فرزندپروری، شغلی و در کل ارتقاء و بهبود رفتارهای تاب­‌آورانه از طریق افزایش آستانه تحمل افراد از بهترین و مهم‌­ترین روش­‌های پیشگیری از اعتیاد هستند. مشارکت منسجم شهروندان و تقویت و حمایت از خدمات مراکز اجتماعی و سازمان­‌های مردم­‌نهاد در امر پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر امری اجتناب‌ناپذیر می‌­باشد. این سازمان­‌ها با برگزاری دوره­‌های آموزشی و بهره­‌مندی از کارشناسان و متخصصان  قادر هستند در عمل به ارتقاء شاخص‌­های سلامت روان جامعه، پیشگیری از بروز تنش­‌های خانوادگی و اجتماعی و مدیریت آن­‌ها، پیشگیری ازخشونت­‌های خانوادگی مانند همسرآزاری، کودک­آزاری و کنترل عوامل خطر مانند خودکشی و درمان برخی از مشکلات و بیماری‌های روانی مانند اختلالات افسردگی و اضطراب در مقابله با اعتیاد و عوارض آن کمک کنند.  

در پایان اشاره‌­ای کوتاه اما مهم، ضروری است و آن اینکه نظام جمهوری اسلامی چندین دهه است که برای ریشه­‌کن کردن قاچاق و مصرف مواد مخدر برنامه‌­های مدوّن بسیاری را با صرف میلیاردها تومان اعتبار به اجرا درآورده است که علیرغم کسب موفقیت­‌هایی چشمگیر اما همچنان تا رسیدن به مرحله دستیابی به موفقیت نهایی، راهی طولانی را پیش رو دارد و دلیل این سخن، درگیری شدید ایران، که عزم جدی برای مبارزه با مواد مخدر دارد، در مبارزه با « جنگ نرم » است. در حقیقت اکنون بیشترین مبارزه با کشور ما از سوی ابرقدرتها، بحث جنگ نرم است و یکی از ابزارهای دشمن در آن تزریق مواد مخدر در بین جوانان و گسترش اعتیاد است.

تحقیق و تنظیم:بیگلری

منابع:

yun.ir/cfa9v5

yun.ir/zfils3

 yun.ir/9yIt33

yun.ir/z9vc4q