دهم ذی الحجه مصادف با عید سعید قربان است که در روایات از آن با نام " یوم‌الاضحی" و " یوم‌النحر"  نیز یاد شده است. طبق روایات در این روز خداوند به پیامبر خود ابراهیم(ع)  فرمان داد تا فرزندش را در راه او قربانی کند. این عید در سال 1401 مصادف با یک­شنبه 19 تیرماه است.

 ­دهم ذی‌الحجه از جمله روز‌های پرخیر و برکت است که منزلت آن در آیات الهی قرآن و روایات ائمه اطهار(ع) تاکید شده است. عید قربان، از اعیاد مهم اسلامی و یادآور اخلاص و بندگی حضرت ابراهیم(ع) در برابر ربّ خویش است. هنگامی که فرمان حق برای ذبح اسماعیل(ع) به حضرت ابراهیم(ع) رسید، این بنده فرمان‌بردار خداوند که به درجه یقین رسیده بود، آماده اجرای این فرمان شد و اسماعیل را به قربانگاه برد و تیغ کارد را بر گلوی فرزند نهاد. امّا ندایی رسید که ‌ای ابراهیم از عهده این آزمون الهی برآمدی، دست نگه‌دار که فرمانبرداری خویش را به شایستگی اثبات نمودی.

با این توصیف دهم ذی‌­الحجه، روز عید و سرور مطیعان امر ربّ جلی است چرا که نه تنها بنده‌­ای مخلص در آزمایشی نفس­‌گیر، پیروز گردید و خلوص بندگی خود را در محضر پروردگار علیم عرضه داشت بلکه فوج فوج بندگان مشتاق مسیر الی­‌الله، با اقتدا به او به زیارت خانه خدا می­‌شتابند تا مراسم منا و قربانی را انجام دهند.

عید قربان را «عید اضحی» نامند، زیرا کلمه «اضحی» جمع «ضحی» به معنی ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است و هنگامی که خورشید(قبل از ظهر) بالا می‌آید آن موقع را «ضحی» گویند. حجاج در این روز، به هنگام بالا آمدن آفتاب قربانی می‌کنند، به این ترتیب روز دهم ذی‌الحجه و قبل از ظهر را که عمل قربانی انجام می‌شود «عید اضحی» می‌گویند. عید قربان و عمل قربانی کردن  اختصاص به حجّاجی که در سرزمین وحی الهی مستقر هستند، دارد و واجب است و برای مسلمانانی  که در کشور‌های مختلف زندگی می‌کنند، واجب نیست.

در حقیقت فلسفه عید قربان، به مسلخ بردن شهوات نفسانی و منیّت انسانِ مطیعِ فرمانِ خداوند است که باید آن را به قربانگاه برد و در پیشگاه معبود ذبح و نابود کرد. مسلمانان با قرائت دعای عرفه منسوب به امام حسین(ع) در نهم ذی‌­الحجه با انابه و استغفار سعی در کسب معرفت و شناخت واقعیت بندگی مورد قبول بارگاه الهی با هدف قرب الی­‌الله می­‌کنند و نفس امّاره و امیدها و آرزوهای مادی و فریبنده دنیایی را به قربانگاه می­‌برند تا پرده‌­های غفلت و زنگار بی‌­معرفتی را بروبند و به رضا و رضوان ربوبی دست یابند.

برای این عید انجام اعمالی خاص و  بافضیلت برشمرده شده است که در رأس آن­‌ها غسل، نماز عید قربان(همانند نماز عید فطر است، اما در این روز مستحب است که بعد از نماز، با گوشت قربانی افطار شود. خواندن نماز عید قربان بدین ترتیب است: در رکعت اول، بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر بگوید، بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند، بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگوید، به رکوع رود، دو سجده بجا آورد، برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید، بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید، به رکوع رود، بعد از رکوع دو سجده کند، تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد)، خواندن دعاهای 46 و 48 صحیفه سجادیه و همچنین دعای ندبه و انجام سنت مؤکد قربانی کردن گوسفند می­‌باشد.

گردآوری و تنظیم:بیگلری

منابع:

yun.ir/psx3dq

yun.ir/8ccm47

yun.ir/6kxlg3