آغاز سومین دوره آموزشی تحکیم خانوادهی قرارگاه سبحان(بخش دوّم)
دور سوّم کارگاههای آموزشی قرارگاه سبحان با محوریّت تحکیم خانوادهی و موافقت و ابلاغیه رسمی مدیرعامل از اوّلین روزهای تابستان آغاز گردید.
خانواده از اصلیترین ارکان تدوام رشد و اصلاح اخلاقی اعضاء جامعه میباشد. در مسیر فرآیند زندگی، گاهی بروز مسائل و تغییرات نامطلوب و در نتیجه آن به مخاطره افتادن معاشرت و انسجام تعاملات خانواده اجتنابناپذیر است امّا گاهی چنین وضعیتی از حالت طبیعی به یک بحران خانمانبرانگیز تبدیل میگردد؛ از این رو، شایسته و بایسته است که سازمانهای متولی فرهنگی، آموزشی و نهادهای مردمی خدمترسان با تأکید بر جایگاه و رسالت خانواده، در عرصه اهتمام به مقوله آموزش والدین در راستای پرورش سالم و اسلامی فرزندان ایران اسلامی، به ویژه با توجه به احاطه شدن تعداد کثیری از افراد جامعه با اطلاعات غیرضروری بلکه مخرّب فضای مجازی از یک سو و هجمه همه جانبه شبیه خون فرهنگی و عقیدتی دشمنان از سوی دیگر برای از هم پاشیدن کانون خانواده و ظهور نسلی نه تنها ناآگاه بلکه بیتفاوت نسبت به آموزهها و باید ونبایدهای اجتماعی و اسلامی، تلاشی سازنده را مطمح نظر خود قرار دهند تا از شدّت گرفتن چالشهای جدّی به وجود آمده در آیندهای نه چندان دور از طریق اجرا برنامههای آموزشیِ و اصلاحی خودجوش مردمی و البته با بهرهمندی از هدایتِ خطمشیهای تربیتی حوزه خانواده نهادهای دولتی جلوگیری به موقعی صورت گیرد تا موضوع تحکیم بنیان خانواده در کشور عزیزمان به معضلی جانفرسا و لاعلاج،علیرغم صرف هزینههای گزاف و مدت زمان مدید، تبدیل نشود.
سومین دوره کارگاههای آموزشی قرارگاه سبحان با موضوع تحکیم خانواده و زیرشاخههای تربیتی آن ویژه خادمین شعب بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها در مشهد و تمامی استانهای کشور با ورود به فصل تابستان و اوغات فراغت به پیشنهاد قرارگاه مذکور و تأیید محمدجواد فولاد، مدیرعامل بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها، و صدور ابلاغیّه توسط ایشان برگزار گردید. گفتههای زهرا رسوخی، مدیر قرارگاه خانواده و ازدواج سبحان و کارشناس ارشد مشاوره خانواده، حاکی از این است که برنامههای در نظر گرفته شده در قالب 2 جلسه در هر هفته طی مدّت 3 ماه تابستان در قالب طرحی تابستانه با هدف برجسته کردن آثار مثبت توجه و پرداختن هر شخصی به مبحث «خودشناسی و فردیّت» در رابطه با تحکیم خانواده و همچنین حفظ و ارتقاء روابط زوجین و اعضاء خانواده به اجرا درمیآید تا بدین طریق نه تنها به بهمبود سلامت خانوارهای ایرانی بلکه به حفظ صیانت از امنیّت روانی جامعه نیز کمک شود. بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها به همان اندازه که تلاش برای ارائه خدمات معیشتی و تأمین رفاه مالی و بهزیستی مددجویان تحت حمایت خود را مأمورت و وظیفه خود میداند به همان میزان توجه به تأمین هزینههای بخش آموزش، تربیت(دینی و اجتماعی)، ازدواج، مشاوره و برنامهریزی برای کمک به تحکیم بنیان خانوادهها را مسئولیت خود قلمداد کرده و از نظر دور نداشته است. در حقیقت بنیاد با دغدغه فرهنگسازی وارد حیطه آموزش با هدف یاری رساندن برای اطمینانبخشی عمومی در ارتباط با متزلزل نبودن خانوادههای ایرانی یا همان تحکیم خانواده شده است. از سوی دیگر هم زمان با آغاز دوره سوّم کارگاههای آموزشی برخی شعب در راستای برنامه فرزندآوری و تحکیم خانواده در کنار برنامههای روزانه خود، طرحهای ویژهای را برای کمک به بهبود تغذیه و تأمین مایحتاج خانوارهای تحت حمایت ارائه میدهند.
مدیر قرارگاه خانواده و ازدواج سبحان در ابتدا سخنانش از شروع فعالیت خدمات معاونت خانوادهی امورشعبهای بنیاد در سراسر کشور با موافقت و صدور ابلاغیه حاج محمدجواد فولاد، مدیرعامل بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها، برای شعب سراسر کشور خبر داد و در ادامه به تشریح آموزشهای سومین دوره کارگاههای آموزش ضمن خدمت پرسنل سراسر کشور از سوی قرارگاه سبحان و معاونت خانواده پرداخت. تحکیم خانواده، خانواده و خودشناسی، خودآگاهی و سبک زندگی شاد، خودآگاهی و خودسازی با رویکرد تحکیم خانواده، مهارتهای زندگی بهتر و تعلّقات و داشتههای مرحله بزرگ خودآگاهی، احکام بانوان، حق زبان و گناهان زبان با استناد به رساله حقوق امام سجاد(ع) از جمله موضوعات جلسات آموزشی قرارگاه سبحان در مشهد و معاونتهای خانواده امورشعب در سطح کشور میباشند. مباحث انتخاب شده میتوانند ابزاری مؤثر برای رفع مشکلات و تقویت ارتباطات درون خانواده یعنی زوجین با یکدیگر و والدین و فرزندان باهم باشند؛ ابزاری که پیمودن مسیر آگاهسازی و آشنایی با الگوهای تعاملی صحیح، کشف نقاظ قوّت و ضعف رفتاری را آسانتر و بهینهتر مینمایند. آموزشهایی از این دست ایجاد محیط امن خانواده و تبدیل آن به یک محیط حامی و سرشار از عواطف مثبت را رقم میزند. در چنین محیطی کارکردهای زیستی، تربیتی، روانی و عاطفی خانواده برای تربیت نسلی سالم، مؤمن، متعهد، وظیفهشناس، کارآمد در رشد و پرورش خویش، خانواده و اجتماع به درستی تبیین و به کار برده میشوند.
بانو رسوخی از آموزشهای این دوره با عنوان آموزش ضمن خدمت ویژه پرسنل یاد کرد و گفت:"هم زمان با آغاز فصل تابستان و اوقات فراغت خانواده، به ویژه خانوادههای دارای فرزند، و مطرح شدن موضوعات و دغدغههای تربیتی و فرهنگی ایشان جهت پرکردن اوقات فراغت بچهها، قرارگاه سبحان با موافقت و پشتیبانی محمدجواد فولاد، مدیرعامل بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها، با بررسی و انجام تحقیقات مقتضی اقدام به برگزاری دورههای آموزشی با تعداد؟ جلسه چند ساعته؟ کارگاههای آموزشی و با موضوعات تربیتی و عقیدتی و با بهرهمندی از اساتید مجرّب حوزه و دانشگاه در ساعات مشخصی از ساعت کاری برگزار میگردد. با توجه به مراسم عزاداری و سوگواری شهادت مظلومانه اباعبداللهالحسین(ع) و اهل بیتشان، جلسات در حاشیه عزاداریها و در فضایی معنوی متأثر از نهضت اصلاحگرایانه امام حسین(ع) تشکسیل میشوند. برگزاری بیش از 30 کاررگاه آموزشی با موضوعات تربیت فرزند، اخلاق در خانواده، آموزش مهارتهای ارتباط مؤثر، کنترل خشم، اصول و آیین همسرداری، عزت نفس و اعتماد به نفس، سبک زندگی اسلامی، خودآگاهی و خودسازی فردی، احکام و اخلاق و تحکیم خانواده در طول هفته در نواحی مشهد و برخی استانها از جمله فعالیتهای قرارگاه سبحان در حوزه رشد و تعالی خانوادههای جامعه هدف تحت حمایت بنیاد آبشار عاطفهها و خادمین شعب در سراسر کشور میباشد".
وی در ادامه از اهمیت آگاهی در بهرهمندی از یک زندگیِ استاندارد و موفق گفت:"امروزه یکی از دغدغههای مهم خانوادهها داشتن محیط عاطفی سالم و کانون گرم خانواده و مسئله درک و محبت متقابل اعضاء خانواده با هم میباشد. تنشها و اختلافهای سطحی و کم اهمیّـتِ خانوادهها و نیز زوجین با هم گاهی ناشی از عدم آگاهی و نداشتن مهارت درست برای ابراز محبت، همدلی و برقراری ارتباط از سویی و از دیگر سو عدم کنترل و مدیریت هیجان و استرس است. در ایّام فصل گرم تابستان با حضور کودکان و فرزندان به ویژه نوجوانان در کنار خانواده، نیاز به وجود بستر ارتباطی سالم بیشتر احساس میگردد و کانون خانواده باید مرکز اظهار محبت، همدلی و عشقورزی باشد تا به نیازهای عاطفی، جسمی و روحی اعضاء خانواده پاسخ درست داده شود و اینگونه با وجود یک خانواده سالم، شاهد ارتباط سالم افراد جامعه به دور از استرسها و آسیبهای اخلاقی، روحی و روانی باشیم".
مدیر قرارگاه در ادامه سخنانش ضمن اشاره به اهتمام جدّی مدیرعامل به آموزش در حوزه تربیت برای مددجویان و کارکنان به تشریح برنامه قرارگاه تحت مدیریتش پرداخت:"تقویت بنیاد خانواده، تحکیم خانواده و پیشگیری از آسیبهای حوزه خانواده از اهداف مهم و متعالی بنیاد میباشد و با پیگیری و طرح و برنامههای قرارگاه ازدواج و خانواده در این راه باید گامهای مؤثری برداشته شود. پیرو ابلاغیه مدیرعامل محترم بنیاد درخصوص اهتمام به ورود به حوزه رسیدگی و ارتقاء کیفیت امور تربیتی و رفاهی خانواده و با توجه به اهمیّت مباحث حوزه خانواده، بنیاد بینالمللی خیریه آبشار عاطفهها از سال 1401 اقدام به راهاندازی قرارگاه تخصصی ازدواج و خانواده سبحان نمود. با شروع به کار این قرارگاه در حوزه مسائل خانواده جامعه هدف تحت حمایت بنیاد، موضوع ترویج ازدواج، تسهیل ازدواج، تشکیل و توسعه خانوادههای ایرانی از نقطه نظر حمایتهای مادی و معنوی، فرهنگسازی برای ازدواج جوانان، حمایتهای مادی، تأمین جهیزیه، تحکیم خانواده و پیشگیری از طلاق در فهرست برنامههای اولویت دار ما قرار گرفت و بر این اساس فعالیتهای گستردهای را با سفر به استانها در قالب اجراء طرح اهداء جهیزیه به زوجین مستعد هم زمان با سفرهای استانی رییس جمهور دولت سیزدهم انجام داد که از این رهگذر همکاری بسیار خوب خدمتگزاران هیئت دولت مردمی شهید جمهور به موازات برگزاری دورههای آموزش خانواده، آیین همسرداری و اجرا رزمایشهای اهداء جهیزیه رقم خورد. جهت ادامه و گسترش این فعالیّت و نیز ادامه خدمات آموزشی و مشاورهای در سراسر کشور، معاونتهای خانواده انتخاب و فعال شدند و برنامه طراحی شده به معاونت خانواده کلیه امورشعب سراسر کشور ابلاغ گردید که طی مدّت یک ماه اخیر با پیگیری قرارگاه سبحان به حمدالله 46 امورشعب و نمایندگیهای انتخاب شده بنیاد در سطح کشور به قرارگاه سبحان جهت آغاز فعالیت مسؤولین و اعضاء معاونت خانوادهها معرفی گردیدهاند. دوره سوم آموزش که ویژه کارکنان و خادمین بنیاد است با هدف توانمندسازی آنان در رشو و پرورش شخصیت و رسیدن به خودباوری و کسب احساس مطلوب و خوب از فردیت خودشان است تا هم در مدیریت زندگی شخصی با علم و درایت کافی عمل کنند و هم در ارتباطگیری با مددجویان و خدماترسانی به جامعه هدف حس خوب خود را انتقال دهند و در امیدآفرینی براساس توکل برخداوند و تلاش هدفمند موفقتر عمل نمایند". وی افزود همزمان با روز خانواده در اردیبهشت ماه سال1403 برنامه تشکیل معاونت خانوادهی امورشعبها اجرا و معاونتهای مذکور فعّال شدند. مدیر قرارگاه سبحان در پایان یادآور شد که به درخواست و استقبال کارکنان شعب پیادهسازی طرح تابستانه به آموزش پرسنل اختصاص داده شده است ضمن این که مددجویان گرامی نیز در صورت تمایل، امکان حضور در جلسات آموزش را دارند.
از سوی دیگر قرارگاه سبحان در همین ایّام با در اختیار گرفتن غرفه در نمایشگاه رویداد جامعهپرداز فعالین حوزه ازدواج و خانواده و جمعیت به میزبانی مشهد مقدس که در مرداد ماه جاری برگزار شد، ضمن گفتمان با همتایان خود در حوزه خانواده و عرضه گزارش عملکرد، به منظور ایجاد همافزایی و بهرهمندی از تجارب چند جانبه یکدیگر به ارائه توضیحاتی درخصوص برنامههای در دست اجرا خود پرداخت. در دومین روز رویداد نیز طرح مشترک منتخب رویداد با محوریت سه مجموعه قرارگاه سبحان، نفس و شروعی دوباره به رقابت در ارائه عملکرد و در ادامه همافزایی برای انجام اقدام مشترک در حوزه امور خانواده پرداختند تا با قدرت و اشراف علمی کاملتر در یاری رسادن به خانوادههای متقاضی کمک گامهای مؤثر عملی برداشته شود.
با عنایت به مطالب فوق، ادامه خبر به توضیح مختصر راجع به محور اصلی دوره جدید کارگاه آموزشی یعنی تحکیم خانواده و مباحث منتخب و اهمیّت آنها در روابط اعضاء خانواده با یکدیگر اختصاص دارد.
خودآگاهی یا هوشیاری(consciousness)
خودآگاهی( ماهیت ذهن) یا هوشیاری( self awareness/consciousness): در تعریف این مؤلفه مهم آمده است:"استخراج اطلاعات، عواطف و افکار خود به صورت ارادی است که ماهیّت ذهن را مشخص میکند و از ناخودآگاه سرچشمه میگیرد. درحقیقت دربرگیرنده تجربه شخصی، شناخت افکار، خواستهها و احساسات و اطلاع از موجودیّت درونی یا بیرونی است. شناخت مکانیسم حافظه، کلیدی برای حل فرآیند خودآگاهی است".
خودآگاهی به زبان ساده یعنی دانستن این که آیا اعمال، افکار یا احساسات شما با ارزشهای درونیتان مطابق است یا خیر و درک این نکته که دیگران شما را چطور درک میکنند و کلمات و اعمالتان چطور بر سایرین تأثیر میگذارد؟ بنابراین این مؤلفه به شما توانایی درک دقیق نقاط قوت و ضعف،محدودیتها و احساساتتان را در زمان مناسب میدهد. درک این که الان چه احساسی و چرا آن را دارید نشاندهنده خودآگاه بودن شما نسبت به خودتان است. خودآگاهی دونوع درونی و بیرونی دارد. توجه به وضعیت درونی شامل افکار و احساسات را خودآگاهی درونی گویند که به واسطه آن فرد سعی مینماید همه چیز را از جنبههای دیگر هم بررسی کند و چگونگی ظاهر شدن در مقابل دیگران را بیرونی نامند که این نوع سبب میگردد فرد به هنجارهای اجتماعی بیشتر پایبند باشد. در کل میتوان گفت آگاهی به خود انتخابهای بهتر با تصمیمهای تکانشی کمتر را ثمر میدهد. این آگاهی فرد را تشویق به چالش کشیدن باورها و تعصبها و در نهایت تشخیص ناکارآمد بودنشان و تغییرشان میکند یعنی کمک مینماید فرد از دریچه نگاه «سوم شخص» امور اشتباه را ببیند و عقبنشینی کند و درمقابل آنچه را که به طور ملموس و عینیتر در حال وقوع است، ارزیابی نماید.
سبک زندگی شاد
یکی از مهمترین عوامل داشتن زندگی سالم، شاد بودن و تلاش برای فهم چگونه شاد بودن به مدت طولانی است البته برای برای بهرهمندی از چنین زندگی باید دانست که ایجاد تغییرات ضروری به عهدهی خود ما است. نکات مهم اخلقی و رفتاری که به سرعت بخشیدن به تغییرات مثبت کمک میکنند بدین قرار میباشد: 1)اجتماعی باشید و با اطرافیان دست بدهید این کار به صورت خودکار استرس هر دو نفر را کاهش میدهد. 2)بخشنده و گوش شنوایی داشته باشید و راههایی برای هدیه دادن پیدا کنید. 3)شبکه و ارتباطات دوستانتان را تقویت کنید. دوستیهای پایدار برای غلبه بر چالشهای زندگی، با توکل بر خداوند میتواند گزینهای کارگشا و راهگشا باشد. 4)خاطره زیبا بسازید. تجربه به دست آمده از کارها نسبت به خود کارها،ما را شادترمیکنند. 5) با حضور در مسجد، قرائت قرآن کریم، کتب ادعیه و سایر منابع مذهبی و تربیتی آرامش معنویت را وارد زندگی خود کنید تا از این طریق سطح تربیت دینی و تعاملات اجتماعی خود را توأمان ارتقاء دهید. 6)پایبندی به آداب و سنتهای خانوادگی در شما حس مطلوب همبستگی و تعلق و در نتیجه امنیت روانی را در شما ایجاد میکند و در مواقع دشوار زندگی میتواند به شما کمک کند. این که بدانید تنها نیستید و خانوادهای بزرگ دارید، اعتماد به نفس شما را بسیار افزایش میدهد. 7)تحرّک داشته باشید. تناسب اعضاء و بهرهمندی از حس خوب بودن با ورزش از جمله دوندگی و پیادهروی افزایش مییابد زیرا دوندگی باعث ترشح هورمون اندورفین،همان هورمون شادی، میشود. هورمون مذکور کاهنده طبیعی درد است و بدن جهت مقابله با استرس و ناراحتی تولید مینماید. 8)لبخند زدن را تمرین کنید. این تمرین مغز را گول میزند تا احساس شادی کند. برنامهریزی عصبی شناختی مغز، علّت ایجاد و تجربه کردن چنین شادی است. 9)هم به خانه تکانی منزل و هم ذهن مشغول شوید. 10) ساعت خواب کافی برای بزرگسالان، 7 ساعت در طول شب است. این میزان خواب کمک میکند بهتر کار کنید و بر چالشهای روزمره زندگی بیشتر فائق آیید. 11) از مصرف غذاهای چرب و کافئین زیاد خودداری کنید و به جای آن مصرف ویتامین بیشتر را وارد رژیمک غذایی خود بکنید. در طبیعت قدم بزنید و برای جلوگیری از ابتلا به اختلال عاطفی فصلی آفتاب بگیرید. با تفریح سالم، به تخلیه احساسات وهیجانات مخرّب مبادرت ورزید و در این حین،جدّیت زندگی را به طور موقت فراموش کنید. با دوستان و خانواده بازی کنید و هر کار صحیحی را که به صورت خودجوش شما را به خنده میاندازد انجام دهید. خاک بازی کنید تا شاد شوید. دلیل این شادی، ارگانیسمهای بسیار ریز در خاک هستند که وارد پوست میشوند و به مغز فرمان میدهند تا سروتنین، مادهای که یک انتقالدهندهی عصبی است و خلق و خو را بهبود میبخشد، بیشتری ترشح نمایند.
خودسازی(self realization)
انسان ذاتا به دنبال کسب بهترینها است و یکی از مهمترین این بهترینها، رسیدن به بهترین حالت فردی یعنی «خودسازی» است. در این حالت، فرد با رسیدن به خواستهها و اهداف مهم به پیشرفت در زندگی و احساس خوشبختی دست پیدا میکند. انسان برای رسیدن به بهترین حالت باید از راهکارهای مختلف و مقتضی همراه با کسب اطلاعات صحیح استفاده نماید. داشتن نگاه بهتر به زندگی، کاهش احساس ناامیدی، قبول خود به عنوان قهرمان زندگی برای پیشرفت و کسب موفقیت در کنار بهرهمندی از راهنمایی دیگران، تغییر روش تفکّر و نگاه، اصلاح سبک زندگی و نحوه برخورد با مشکلات اثرات رسیدن به جایگاه خودسازی میباشد. تلاش برای رسیدن به خودسازی با استفاده از روشهای سازنده، به نتیجه خواهد رسید. روشهای خودسازی مهم عبارتند از: 1)هدفگذاری: بدون داشتن هدف نمیدانید که برای رسیدن به چه چیزی باید تلاش و زمان صرف کنید. 2)برنامهریزی: برای انجام به موقع کارها لازم است. 3)مدیریت زمان: که همراه با برنامهریزی به انسان امکان میدهد تا وقتشناسی و مزایای آن را تجربه کند و بتواند در مسیر موفقیت گام بردارد. 4)تقویت اعتماد به نفس: اطلاع فرد از ابعاد وجودی و شخصیت و از آنچه که دارا هست مانند استعدادها، تواناییها، علایق و احساسات در واقع خودباوری است. اطمینان از کارآمدی توانمندیها و تقویت اعتماد به نفس برای کسب بهترین حالت فردی ضروری است. 5)انجام کارهای مهم و تأثیرگذار: گسترش محدوده ذهنی و خروج از محیط امن زندگی جهت انجام اقدامات مهم در راستای پیشرفت در زندگی و خودسازی لازم است. 6) درخواست راهنمایی از سایرین:کمک گرفتن از تجربه سایرین برای رسیدن به موفقیت کارساز میباشد. توجه کنید رجوع به تجارب افراد به معنی عدم استقلال و یا تقلید کردن نمیباشد. 7) تمرکز خود را افزایش دهید: انسان در مسیر رسیدن به موفقیت، برای هدفگذاری و برنامهریزی درست باید تمرکز ذهنی خود را تقویت و از توجه به افکار مزاحم پرهیز نماید. 8)از مواجه با چالشها نترسید در مقابل برای رفع آنها و رسیدن به موفقیت، راهکار پیدا کنید. تقویت اعتماد به نفس جهت کاهش اضطراب به وجود آمده در اثر رویارویی با چالشها، ضرورت دارد.
مهارتهای زندگی بهتر(life skill)
مهارتهای زندگی، مجموعه مهارتهای روانی اجتماعی هستند که به انسان کمک میکنند به شیوهای سازنده با نیازها و مشکلات روزمره زندگی مواجه شود و کمتر آسیب ببیند. سازمان جهانی سلامت، مهارتهای زندگی را به 6حوزه اصلی و به صورت 10 مهارت تقسیم نموده است. این حوزهها به این ترتیب میباشند: مهارت تصمیمگیری و حل مسئله، مدیریت استرس، خودآگاهی، همدلی، ارتباط مؤثر، روابط بین فردی سازگارانه، مقابله با هیجانهای منفی، تفکر خلاق و تفکر انتقادی.
همچنین یکی دیگر از دستاوردهای مهم فعالیتها و برنامههای خدمترسانی قرارگاه سبحان در تابسان سال جاری اختصاص غرفه ارائه خدمات قرارگاه در نمایشگاه «رویداد جامعهپرداز فعالین حوزه ازدواج و خانواده و جمعیت» مشهد، که از روز 18 مرداد ماه افتتاح گردیده است، است. بانو دهقانپور، عضو هیئت علمی بنیاد ملّی خانواده، مدیران تشکلهای فعّال خانواده و جمعیّت، حجت الاسلام متقیفر، معاونت وزارت ورزش و جوانان، با همراهی آقای تاج فیروز، مدیرکل ورزش و جوانان خراسان رضوی، و آقای رؤیت، مسئوول بنیاد ملّی خانواده از جمله مقامات از جمله مقامات فعّال در حوزه خانواده بودند که از نزدیک با خدمات و طرحهای موفق قرارگاه سبحان آشنایی پیدا کردند و طی گفتگو با بانو رسوخی در جریان جزییات و نتایج برنامههای بنیاد آبشار عاطفهها قرار گرفتند.
دبیر خبر دفتر مرکزی:بیگلری
گزارش